Defibrylator AED umożliwia przeprowadzenie defibrylacji, a więc jednego z najważniejszych elementów resuscytacji krążeniowo-oddechowej, który może uratować ludzkie życie. Choć urządzenie jest intuicyjne w obsłudze, wciąż wiele osób – w obawie przed konsekwencjami – nie jest w stanie wykorzystać jego potencjału w obliczu konieczności udzielenia pierwszej pomocy.
Spis treści:
Według badań przeprowadzonych przez CBOS, 67% Polaków deklaruje gotowość udzielenia pierwszej pomocy w razie wypadku, natomiast tylko 19% jest pewnych swoich umiejętności w tym zakresie. Statystyki te obrazują, że edukacja z obszaru pierwszej pomocy wciąż nie osiągnęła zadowalającego poziomu i konieczne jest ciągłe podnoszenie świadomości społecznej w tym aspekcie.
W ratowaniu życia liczy się czas – często mówi się o czterech złotych minutach, które dogrywają decydującą rolę w możliwości przeżycia po zatrzymaniu krążenia. Tymczasem średni czas przyjazdu służb ratowniczych może wynosić 8 minut w mieście i ok. 15 minut poza miastem. Oznacza to, że życie osoby poszkodowanej zależy w dużej mierze od postronnych osób – świadków zdarzenia.
Każdy świadek zagrożenia czyjegoś życia lub zdrowia jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy. W pierwszej kolejności należy wezwać pomoc, następnie ocenić bezpieczeństwo swoje oraz poszkodowanego – zweryfikować, czy jest przytomny i oddycha. Jeśli jest nieprzytomny, ale oddycha, należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej, natomiast jeśli jest nieprzytomny i nie oddycha, jak najszybciej należy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (naprzemienne wykonywanie uciśnięć klatki piersiowej oraz dwa oddechy ratownicze). Jeśli w pobliżu zlokalizowany jest defibrylator AED – należy go użyć.
Wiele osób wstrzymuje się przed użyciem urządzenia ze względu na obawy i strach. Tymczasem zostały one zaprojektowane z myślą o osobach niemających kierunkowego wykształcenia, wiedzy i umiejętności medycznych, dlatego w założeniu ich użycie jest proste i intuicyjne. Dowiedz się, czym jest AED oraz kiedy i jak go używać – od Twoich umiejętności może zależeć życie innej osoby!
Co to jest AED?
AED (Automated External Defibrillator) jest automatycznym urządzeniem zewnętrznym, które zlokalizowane jest w miejscach publicznych, ogólnodostępnych. Jest to zaawansowane, lecz proste w obsłudze urządzenie medyczne, które służy do przywracania prawidłowej akcji serca u osób, które doznały nagłego zatrzymania krążenia (NZK), a więc stanu zagrażającemu życiu, w którym serce przestaje pompować krew do organizmu. Defibrylacja w połączeniu z prawidłową RKO, pozwala efektywnie nieść pomoc, np. podczas oczekiwania na przyjazd służb medycznych.
Co najważniejsze, AED zaprojektowane są w taki sposób, by ich obsługa nie sprawiała żadnych trudności osobom bez przeszkolenia medycznego. Urządzenia wydają instrukcje głosowe oraz wizualne, dzięki czemu przeprowadzają użytkownika krok po kroku przez całą procedurę.
Defibrylator AED, analizuje rytm serca i w przypadku, gdy zostanie stwierdzona nieprawidłowa jego praca, wytworzy impuls do mięśnia sercowego, którego celem jest przywrócenie prawidłowego rytmu oraz unormowanie migotania komór. Działa to na zasadzie przywracania synchronicznej aktywności mięśnia sercowego, co może skutkować wznowieniem normalnej czynności skurczowej.
AED automatycznie i autonomicznie dokonuje analizy oraz weryfikacji, czy dostarczenie impulsu elektrycznego jest konieczne. Oznacza to, że ryzyko związane z nieprawidłową pierwszą pomocą i defibrylacją jest zredukowane do minimum, a tym samym osoba udzielająca pomocy poszkodowanemu, nie wyrządzi mu krzywdy i nie pogorszy jego stanu. Co ważne, zaawansowane urządzenia na podstawie analizy parametrów, samodzielnie dobierają właściwą siłę wstrząsów.
Warto również zaznaczyć, że szczególne znaczenie dla efektywności defibrylacji ma czas, bowiem przyjmuje się, że jej wykonanie w ciągu pierwszej minuty zapewnia 90% skuteczności, do 5 minut – 50% skuteczności, natomiast do 7 minut skuteczność spada do 30%.
Kiedy używać AED?
AED powinno być używane w każdej sytuacji, gdy dojdzie do NZK i niezbędne jest przystąpienie do resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Wykonanie defibrylacji zaliczane jest do czynności realizowanych w ramach BLS (Basic Life Support), czyli podstawowych zabiegów resuscytacyjnych.
Zgodnie z rekomendacjami Europejskiej Rady Resuscytacji, rozpoczęcie RKO z wykorzystaniem AED w ciągu czterech pierwszych minut, znacznie zwiększa szanse na przeżycie, dlatego też powszechny dostęp do tego typu urządzeń jest niezwykle istotny.
Defibrylator AED może być używany przez każdą osobę, która znajdzie się w sytuacji wymagającej nagłej pomocy, niezależnie od jej doświadczenia czy wiedzy medycznej. Urządzenia należy używać wyłącznie w sytuacjach NZK. Typowymi objawami, które mogą wskazywać na konieczność użycia AED są: brak tętna, bezdech, brak reakcji poszkodowanego na bodźce zewnętrzne, utrata przytomności.
Jak działa AED? Pomiędzy elektrodami umieszczonymi na klatce piersiowej poszkodowanego przechodzi impuls elektryczny o optymalnej energii, który dochodzi do mięśnia sercowego. Uwolniona energia docelowo przywrócić ma regularną oraz prawidłową pracę serca. Jeżeli AED podczas analizy wykryje migotanie komór lub częstoskurcz komorowy bez tętna, urządzenie poinformuje o tym użytkownika. Jeśli nie będzie konieczne wyzwolenie impulsu, defibrylator wspomoże natomiast proces resuscytacji.
W modelach półautomatycznych, urządzenia poinstruują ratownika o konieczności dostarczenia wyładowania, natomiast urządzenia w pełni automatyczne samodzielnie przekażą impuls (wyładowanie lub wstrząs) do mięśnia sercowego.
Dostępne są również modele z wyświetlaczem, które sprawdzą się w miejscach, w których panuje hałas (hale produkcyjne czy magazynowe) lub w miejscach publicznych. Dzięki zróżnicowanym formom komunikatów defibrylatory te mogą być obsługiwane również przez osoby niedosłyszące i głuchonieme, gdyż oprócz komunikatów dźwiękowych, pojawiają się na nich również komunikaty wizualne oraz tekstowe.
Defibrylator AED – jak używać?
Defibrylator AED przeznaczony do wykorzystania przez osoby bez wykształcenia medycznego, jest niezwykle intuicyjny i prosty w użyciu. Wyposażony jest jednorazowe, przyklejane elektrody, które należy umieścić na klatce piersiowej osoby poszkodowanej, a następnie urządzenie samodzielnie przeanalizuje rytm serca i zweryfikuje, czy wykonanie defibrylacji jest wskazane. Warto podkreślić, że urządzenie dokładnie ilustruje, w jakich miejscach elektrody powinny się znaleźć.
Jeśli defibrylacja będzie wskazana, urządzenie zasygnalizuje to użytkownikowi. Wówczas należy odsunąć się od poszkodowanego i nacisnąć przycisk impulsu, choć warto podkreślić, że wiele defibrylatorów w pełni automatycznych nie wymaga naciskania przycisków. Następnie ratownik powraca do procedury RKO i postępuje zgodnie z wytycznymi podawanymi przez AED.
Użycie AED – instrukcja krok po kroku
Urządzenie prowadzi użytkownika przez każdy etap procesu, udzielając jasnych poleceń głosowych i wizualnych. Procedura użycia AED obejmuje natomiast kilka prostych kroków:
- Rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową: wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej oraz dwa oddechy ratownicze.
- Uruchom defibrylator AED: większość modeli ma wyraźnie widoczny przycisk zasilania, który wystarczy nacisnąć, by uruchomić urządzenie.
- Śledź komunikaty wizualne i/lub dźwiękowe wydawane przez urządzenie.
- Przygotuj poszkodowanego do defibrylacji.
- Przyklej elektrody AED zgodnie z instrukcjami. Zazwyczaj jedna elektroda powinna zostać przyklejona poniżej prawego obojczyka, a druga na lewym boku poszkodowanego, pod sercem (u dzieci na klatce piersiowej oraz na plecach). Najważniejsze jest, aby elektrody były dokładnie przyklejone do skóry, ponieważ tylko wtedy defibrylator będzie mógł prawidłowo przeprowadzić analizę rytmu serca i – jeśli to konieczne – dostarczyć impuls elektryczny.
- Analiza rytmu serca: po prawidłowym umieszczeniu elektrod i naciśnięciu wskazanego przycisku, urządzenie automatycznie rozpocznie analizę rytmu serca poszkodowanego. W tym momencie bardzo ważne jest, aby nikt nie dotykał osoby poszkodowanej, ponieważ może to zakłócić analizę. AED wyda odpowiedni komunikat – albo zleci wykonanie defibrylacji albo stwierdzi, że nie jest ona konieczna.
- Defibrylacja: jeśli AED zleci defibrylację, urządzenie załaduje impuls elektryczny i wyda polecenie odsunięcia się od poszkodowanego. Po upewnieniu się, że nikt nie dotyka ciała, należy nacisnąć przycisk defibrylacji, który wywołuje impuls elektryczny. Po dostarczeniu impulsu AED wróci do monitorowania rytmu serca i będzie kontynuować wydawanie poleceń.
- Kontynuuj RKO: po wykonaniu defibrylacji AED poinformuje o konieczności kontynuowania resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Należy nadal prowadzić cykle 30 uciśnięć klatki piersiowej i dwóch oddechów, aż do momentu przybycia służb ratunkowych lub odzyskania przez poszkodowanego normalnego oddechu. AED będzie na bieżąco monitorować stan pacjenta i w razie potrzeby ponownie wykona defibrylację.
Po przybyciu służb ratowniczych, należy przekazać im wszystkie informacje dotyczące stanu poszkodowanego oraz użycia AED. Ratownicy medyczni przejmą opiekę nad pacjentem i wdrożą zaawansowane techniki ratunkowe.
Powszechny program dostępu do AED
AED zlokalizowane w miejscach publicznych zwykle zawieszone są na ścianach i/lub zamknięte są w specjalnych szafkach. Urządzenia oznakowane są symbolem serca oraz błyskawicy. W przestrzeni publicznej pojawia się ich coraz więcej, ponieważ dostęp do nich jest niezwykle istotny w przypadku NZK.
Defibrylatory można odnaleźć w urzędach, szkołach, muzeach, galeriach handlowych, lotniskach, dworcach, zakładach pracy, siłowniach – w miejscach, w których ma miejsce intensywny ruch i duża rotacja ludzi.
W sieci istnieje również wiele stron, które prezentują mapę defibrylatorów w Polsce, dzięki czemu bez problemu można sprawdzić, gdzie zlokalizowane są AED, a także, czy urządzenia znajdują się w naszej okolicy.
Mimo że AED są proste i bezpieczne w obsłudze, postronne osoby bardzo często obawiają się używania defibrylatorów. Głównie z powodu lęku przed popełnieniem błędu, brakiem znajomości obsługi AED, strachem przed wstrząsem elektrycznym, presją sytuacji kryzysowej czy niedostateczną edukacją. Niezwykle ważne jest zatem zwiększanie świadomości i edukacji społeczeństwa na temat tego, jak działają AED, kiedy i w jaki sposób z nich korzystać.
Defibrylator zewnętrzny AED zwiększa szanse na przeżycie
Defibrylator zewnętrzny AED jest kluczowym narzędziem w ratowaniu życia osób, które doznały nagłego zatrzymania krążenia. Jego powszechna dostępność i łatwość obsługi sprawiają, że nawet osoby bez wykształcenia medycznego mogą skutecznie udzielić pomocy w sytuacjach krytycznych. Kluczem do sukcesu jest szybka reakcja oraz prawidłowe użycie AED, zgodnie z instrukcjami wydawanymi przez urządzenie.
Dzięki rosnącej liczbie AED w przestrzeni publicznej, szanse na przeżycie osób dotkniętych NZK znacząco się zwiększają. Każda minuta jest na wagę życia, dlatego warto znać zasady działania AED, by nie bać się użycia urządzeń, które są zaprojektowane w taki sposób, aby były proste i bezpieczne w obsłudze.