Pulsoksymetr jest niewielkim elektronicznym urządzeniem medycznym do nieinwazyjnego pomiaru poziomu natlenienia krwi (saturacji) oraz pulsu. Do niedawna stosowany był głównie w środowisku medycznym, jednak w trakcie i po pandemii COVID-19, urządzenie bardzo często wykorzystywane jest w warunkach domowych – do samodzielnej kontroli swojego zdrowia. Jest szczególnie przydatne dla osób z chorobami układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, a także sportowców.
Spis treści:
Pulsoksymetr – co to za urządzenie? Zasady działania
Pulsoksymetr, jak już zostało wspomniane, jest małym, a przy tym nieinwazyjnym i intuicyjnym w obsłudze urządzeniem do pomiaru saturacji (SpO2), a dokładniej mówiąc, wysycenia krwi tlenem. Wiele modeli daje również możliwość pomiaru pulsu. Co ważne, prezentowane na wyświetlaczach wyniki, są proste w odczycie i interpretacji.
Urządzenia wykorzystywane są przede wszystkim w szpitalach: na oddziałach ratunkowych (SOR), intensywnej terapii, a także w ambulansach, jednak w środowisku medycznym wykorzystuje się większe modele, które mają więcej zaawansowanych funkcji.
Z kolei posiadanie mniejszych, tzw. kieszonkowych pulsoksymetrów w domu to doskonałe rozwiązanie dla osób z chorobami płuc (POChP, astmą), pacjentów z chorobami serca i układu krążenia, osób w trakcie infekcji dróg oddechowych, np. COVID-19, chorujących na cukrzycę, mukowiscydozę, sportowców monitorujących poziom natlenienia podczas treningów, a także opiekunów osób starszych i przewlekle chorych.
Pulsoksymetr wykorzystuje zjawisko pulsoksymetrii, analizując światło przechodzące przez naczynia krwionośne. Urządzenie emituje światło o dwóch różnych długościach fal (czerwone – 660nm i podczerwone – 940 nm), które jest pochłaniane przez hemoglobinę w różnym stopniu, w zależności od jej natlenienia. Na podstawie tej analizy pulsoksymetr określa poziom saturacji krwi (SpO₂) – wysycenia i oblicza wynik, który wyświetlany jest na ekranie urządzenia.
Dodatkowo pulsoksymetr mierzy tętno, analizując zmiany w intensywności światła przepływającego przez naczynia krwionośne w rytmie uderzeń serca. Dzięki temu jedno urządzenie pozwala uzyskać dwa kluczowe parametry zdrowotne.
Badanie prowadzone przy użyciu pulsoksymetru jest całkowicie nieinwazyjne i bezbolesne. Pulsoksymetr, w zależności od modelu, można umiejscawiać na palcach ręki lub stopy, a także na skrzydełku nosa bądź małżowinie usznej. Z kolei w przypadku noworodków, pulsoksymetry mają formę opaski z czujnikiem, która nakładana jest na stopę albo nadgarstek.
Jak interpretować wyniki pomiaru?
Pulsoksymetry są stosowane zarówno w warunkach szpitalnych, jak i domowych. Pulsoksymetr stanowi wsparcie dla osób z chorobami przewlekłymi, a także dla osób aktywnych fizycznie, które chcą kontrolować swój organizm w trakcie wysiłku. Wiedza o tym, jak interpretować wyniki jest zatem kluczowa to samodzielnej kontroli parametrów.
Wyniki pomiarów mogą być ostrzeżeniem przed niedostateczną zawartością tlenu we krwi tętniczej, tj. hipoksemią, która może mieć negatywny wpływ na pracę wielu narządów, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do śmierci.
Odczyty wyników z pulsoksymetru są niezwykle proste. Standardowe wartości saturacji krwi (SpO2) mieszczą się w przedziałach:
- 95-99% – saturacja prawidłowa (osoby palące mogą mieć niższą saturację)
- 90-94% – możliwe niedotlenienie
- poniżej 90% – stan wymagający natychmiastowej pomocy medycznej.
Objawami, które mogą świadczyć o niedotlenieniu są m. in. zawroty i bóle głowy, nadmierna senność, duszność, kaszel oraz ogólne złe samopoczucie. Wystąpienie podanych objawów, w połączeniu z niską saturacją, wymagają interwencji medycznej, by nie dopuścić do niedotlenienia organizmu, które może mieć bardzo negatywne konsekwencje.
Pulsoksymetry podają również wartość tętna, która u osób dorosłych powinna wynosić 60-100 uderzeń na minutę, a 100-160 uderzeń na minutę w przypadku noworodków i niemowląt. Warto nadmienić, ze pomiar saturacji powinien odbywać się w pozycji siedzącej, w spokojnych okolicznościach. Należy również wyeliminować wszelkie czynniki, które mogą zakłócić pomiar, a do tych należą chociażby materiały opatrunkowe czy tez lakier do paznokci.
Rodzaje pulsoksymetrów
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów pulsoksymetrów, które różnią się budową, funkcjonalnościami oraz zastosowaniem. Najlepiej wybierać urządzenia, które posiadają status wyrobu medycznego z certyfikatem CE. Do najpopularniejszych rodzajów pulsoksymetrów należą:
- Pulsoksymetry napalcowe – kompaktowe i łatwe w użyciu – idealne do użytku domowego. To najpopularniejsze i najczęściej używane modele. Wystarczy wsunąć palec do urządzenia, tzw. bezpiecznego klipsa, aby w kilka sekund uzyskać wynik.
- Pulsoksymetry nadgarstkowe – działają podobnie jak napalcowe, ale są zapinane na nadgarstku. Najczęściej stosowane są w przypadku osób wymagających długotrwałego monitorowania, często stosowane podczas snu, co jest szczególnie istotne dla osób z bezdechem sennym.
- Pulsoksymetry stacjonarne – wykorzystywane w placówkach medycznych, zapewniają precyzyjne pomiary. Mają większe ekrany, możliwość zapisu danych i dodatkowe funkcje, np. alarmy ostrzegające o spadku saturacji.
Jak wybrać dobry pulsoksymetr? Na co zwrócić szczególną uwagę?
Wybór pulsoksymetru uzależniony jest od wielu czynników, w tym przede wszystkim środowiska, w jakim będzie użytkowany. Mniejsze oraz kompaktowe urządzenia sprawdzą się w warunkach domowych, natomiast większe i bardziej zaawansowane dedykowane są środowisku szpitalnemu.
Niewątpliwe jednak, jednymi z najważniejszych cech pulsoksymetrów są parametry takie jak:
- Dokładność pomiarów – certyfikowane urządzenia zapewniają precyzyjne wyniki
- Czytelność ekranu – duży i podświetlany wyświetlacz ułatwia odczyt wyników
- Jakość wykonania – trwała obudowa i niezawodność urządzenia są kluczowymi aspektami
- Intuicyjna obsługa – intuicyjny wyświetlacz i prosty mechanizm działania są jednymi z najważniejszych cech urządzeń
- Dodatkowe funkcje – niektóre modele oferują zapamiętywanie pomiarów, alarmy czy aplikacje do analizy wyników.
Urządzeniem, które cieszy się pozytywnymi recenzjami profesjonalistów jest pulsoksymetr napalcowy MD-300 D, który przeznaczony jest do używania poza szpitalem i placówkami medycznymi. Umożliwia dokonywanie pomiarów w dowolnym miejscu i czasie, np. w domu, w pracy, w podróży. ma formę klipsa na palec, który dostosowuje się do wielkości palców dorosłych oraz dzieci.
Innym polecanym modelem jest pulsoksymetr ręczny SMARTsat VM2160 wykonujący bardzo precyzyjne pomiary wartości pulsu oraz saturacji. Wyposażony jest w wizualne i akustyczne alarmy, czytelny kolorowy wyświetlacz, czy trendy, wskaźnik baterii.
MEDline oferuje szeroką gamę pulsoksymetrów do użytku profesjonalnego i domowego. Medyczne urządzenia diagnostyczne wyróżniają się precyzją pomiarów oraz intuicyjnością obsługi.
Warto również podkreślić, że przy dynamicznym rozwoju technologii, oferowane są również smartwache i telefony z opcją pulsoksymetru. Nie są to natomiast urządzenia klasyfikowane jako sprzęt medyczny, dlatego też dokonywane pomiary nie muszą być bardzo precyzyjne.
Pulsoksymetr to proste, ale niezwykle przydatne urządzenie, które pozwala kontrolować poziom natlenienia krwi oraz tętno. Wybierając odpowiedni model, można skutecznie monitorować stan zdrowia i w razie potrzeby szybko reagować na niepokojące zmiany. Dzięki temu pulsoksymetr staje się ważnym elementem domowej apteczki, szczególnie dla osób narażonych na problemy z układem oddechowym i krążeniowym.